Jest w Polsce takie przysłowie „co kraj to obyczaj”. W wielu dziedzinach życia różne państwa, niezależnie od położenia geograficznego, mają swoje tradycje, zwyczaje i obrzędy. Pewnie spotkałeś się już z polskimi. Mogą się często różnić od tych, które kultywowane są w Twoim kraju. Jednakże wielokrotnie są bardzo ciekawe i warte doświadczenia. Nie bez przyczyny wspomniałam o dziedzinach życia, bo nie o wszystkich będzie tu mowa. Uwaga! Może zrobić się bardzo sentymentalnie 🙂 Już wyjaśniam. Mowa o polskich tradycjach i obrzędach weselnych. Myślisz: Eej, mnie to jeszcze nie dotyczy, są studia, jeszcze jest czas. Jednak pomimo tego, że każdy z nas może mieć jeszcze czas na myślenie o ślubie i przyszłości, warto poznać głęboko zakorzenioną, bardzo piękną i ciekawą tradycję ślubów polskich, ponieważ są one częścią naszej kultury, często przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Obiecuję, nie będzie nudno! A może, przy okazji, informacje te staną się pomocne, gdy Twoi znajomi zechcą stanąć na ślubnym kobiercu i zaproszą Cię na swój ślub. Polskie Wesele nie będzie Ci wówczas obce!

Na weselną tradycję składa się wiele zwyczajów i obrzędów, które mimo kultywowania od wielu lat, a nawet dekad, powoli, zwłaszcza w większych miastach zanikają… a szkoda, bo przecież według tradycji ten dzień przeżywa się raz w życiu.

Jak to było dawno, dawno temu?

Przed wieloma wiekami szczególną wagę przykładano do uroczystości zaślubin. Była to jedna z najważniejszych uroczystości w życiu Państwa Młodych, ich rodzin oraz społeczności danej miejscowości. Datę ślubu musiały poprzedzać trzykrotne zapowiedzi w Kościele, które informowały o zamiarze zawarcia małżeństwa (pojawiły się w średniowieczu). Na przygotowanie wesela składał się szereg czynności.

Korowaj weselny to specjalne drożdżowe ciasto, przyozdobione zielonymi gałązkami i ptaszkami z ciasta, bez którego nie mogło odbyć się typowe wesele. Ozdoby miały zapewnić Państwu Młodemu dużo szczęścia i powodzenia w życiu. Dziś takim ciastem jest tort weselny.

Przysięga małżeńska była najistotniejszym punktem ceremonii, co również jest praktykowane dziś.

Dawne wesela nie mogły odbyć się bez muzyki. Irgcy to słowiańscy muzycy weselni, którzy przez kilka dni zabawiali weselne towarzystwo niczym prawdziwi wodzireje, a były to wesela bardzo długie i huczne.

Wesele było szczególnym czasem, ponieważ na kilka dni ludzie zapominali o ciężkiej pracy na roli. Najważniejsza była w tym czasie dobra zabawa, wspaniałe potrawy i przeróżne trunki. Ważna była również jak najliczniejsza grupa gości.

Oprócz tradycyjnych zwyczajów, które towarzyszyły ceremoniałowi ślubnemu, funkcjonowało wiele obrzędów, które miały na celu odpędzenie złego od Młodych (moment żegnania się z domem rodziców przez Pannę Młodą) i zapewnienie płodności, zdrowia i szczęścia na nowej drodze życia.

Nie sposób nie wspomnieć również o Swatach. To osoby, których zadaniem było doprowadzenie do zawarcia „umowy małżeńskiej” pomiędzy rodzinami dwóch stron, które zgodnie umawiały się do tego by połączyć ich dzieci. Nie ważne było wówczas uczucie. Mało romantyczne, wiem…

Tak jak i dziś, ważną osobą, bez której porządne wesele nie mogło się odbyć, był Starosta Weselny. Piastować tę funkcję mogła wyłącznie osoba pomysłowa, energiczna oraz mająca ogromne poczucie humoru.

Wieczór panieński również bardzo różnił się od dzisiejszych, ponieważ nastrój który mu towarzyszył był bardzo poważny. W końcu było to pożegnanie z panieństwem.

Jak jest dziś?

Wzniosła forma tego wydarzenia oczywiście pozostała, jednak wraz z rozwojem technologicznym, obrzędy weselne nieco się zmieniły. Polskie Wesele, pomimo zmian, również i dziś wpisuje się w pewien kulturalny kanon, bez którego nie mogłoby się nazywać „Polskim Weselem”.

Datę ślubu nadal poprzedzają zapowiedzi w Kościele. Młodzi pobierają się już bez Swatów, występuje element miłości jako powodu połączenia się Młodych. Dużo wcześniej (jak i niegdyś), organizuje się zazwyczaj wzniosłe Wesele, które jest czasem zabawy i radości.

Ważnym elementem Wesela jest Błogosławieństwo. Pan Młody przyjeżdża po Pannę Młodą do jej domu rodzinnego, przywozi ze sobą bukiet ślubny, zaś ona przypina mu do lewej kieszeni przypinkę, w postaci kwiatu ozdobnego identycznego jak w wiązance ślubnej, co również jest elementem tradycji. W Błogosławieństwie biorą udział rodzice Państwa Młodych oraz rodzina i przyjaciele zebrani w domu Młodej. Samego aktu Błogosławieństwa dokonują rodzice Młodych, wykorzystując krzyż lub gałązkę zanurzoną w wodzie święconej, wypowiadają przy tym życzenia wszelkiej pomyślności na nowej drodze życia.

Kolejnym elementem tradycyjnym jest Orszak Weselny składający się z Państwa Młodych, ich rodziców i zaproszonych gości. Niegdyś Orszak szedł pieszo bądź podążał do Kościoła zaprzęgiem konnym, dziś stanowią go samochody i wynajęte autobusy.

Po zakończonej ceremonii w Kościele, gdy wszyscy już wyjdą przed Kościół, tradycją jest obsypanie Młodych ryżem i monetami bądź płatkami róż, mające symbolizować przyszłe szczęście w „nowym życiu”. Nowożeńcy mają za zadanie zebrać jak największą ilość monet. Osoba która zbierze ich więcej (Pan Młody bądź Panna Młoda) będzie sprawowała pieczę nad rodzinnymi finansami.

Tradycją zanikającą powoli jest również organizowanie Bramy Weselnej (przed i po ceremonii ślubnej), którą należy „otworzyć” poprzez wykupienie dalszego przejazdu np. alkoholem weselnym lub słodkościami. Osoby organizujące ją tworzą zazwyczaj ciekawe skecze weselne, które często są niezapomniane.

Po przyjeździe do miejsca, w którym odbywać będzie się wesele, staropolskim obyczajem jest powitanie chlebem i solą małżonków. Chlebem, ponieważ jest symbolem bogactwa. Sól zaś ma na celu odpędzenie wszystkiego co złe (Panna Młoda może zostać zapytana czy woli chleb, sól czy Pana Młodego – powinna odpowiedzieć „Chleb, sól i pana młodego, żeby pracował na niego”).

Następnie Pan Młody przenosi Pannę Młodą przez próg i po wejściu na salę następuje toast weselny w postaci szampana za zdrowie Nowożeńców. Państwo Młodzi po wypiciu szampana muszą przerzucić kieliszki przez prawe ramię. Muszą się one rozbić, gdyż gwarantuje to szczęście (gdyby się nie rozbiły, zadaniem świadka weselnego jest rozgniecenie ich nogą). W niektórych regionach Polski, przy powitaniu chlebem i solą, tradycją jest, że Państwo Młodzi mają za zadanie wypić to co znajdą w kieliszkach tj. w jednym wódkę, w drugim wodę. Ten, kto wylosuje wódkę będzie „rządził” w małżeństwie.

Po tym Państwo Młodzi mają swój pierwszy taniec.

Około północy rozpoczynają się Oczepiny. Dawniej polegały na zdjęciu welonu pannie młodej i nałożeniu czepca, dziś są to różne zabawy. Panna Młoda rzuca welonem bądź bukietem ślubnym, zaś Pan Młody krawatem lub muszką. Te osoby (kawalerowie i panny na wydaniu), które złapią je pierwsze, najwcześniej wyjdą za mąż i się ożenią.

Należy wspomnieć o przesądach związanych z dzisiejszym Weselem.

Tradycyjnie, Panna Młoda jest ubrana w białą suknię z welonem, która symbolizuje czystość. Poza tym powinna mieć coś niebieskiego, dla zapewnienia wierności małżonka, coś nowego – symbol dostatku, coś starego – symbol wsparcia rodziny i przyjaciół, coś pożyczonego – symbol życzliwości nowej rodziny. Pan Młody do dnia wesela nie może zobaczyć sukni ślubnej. Ślub powinien odbyć się w miesiącu, w którym występuje litera „r” (miesiącami zwiastującymi niepowodzenie związku są szczególnie listopad i maj). Welon Pannie Młodej powinna wkładać druhna będąca panną. Uśmiech Młodych w drodze do ołtarza symbolizuje radość w małżeństwie, zaś łzy Panny Młodej szczęście dla obojga. Jeżeli podczas ceremonii upadnie obrączka, powinien ją podnieść ksiądz lub świadek. Pocałunek po złożonej przysiędze zwiastuje wierność małżeńską. Odchodząc od ołtarza, ten małżonek, który obróci swego małżonka będzie rządził w małżeństwie.

To tylko kilka przesądów związanych ze ślubem. Naturalnie trzeba je potraktować z przymrużeniem oka, ale wiadomo, czasami szczęściu trzeba dopomóc J

Jeżeli zostaniesz zaproszony na Polskie Wesele przygotuj się na dobrą zabawę przez całą noc. Muzykę i zabawy zazwyczaj zapewnia zespół weselny bądź DJ. Często wesele trwa dwa dni. Ten drugi to tzw. poprawiny. Z pewnością jest to ciekawe doświadczenie, a przy okazji można poznać tradycyjne polskie dania weselne, cudowne ciasta i napoje. Wesele to prawdziwa biesiada wrażeń i smaków.

Kończąc chcę wspomnieć, że mimo upływu czasu polskie tradycje, obrzędy i zwyczaje weselne wciąż są głęboko zakorzenione w społeczeństwie. Uważam, że ich kultywowanie jest piękne. A w ramach ciekawostki powiem Wam, że w naszym cudownym Lublinie, organizowana jest już od kilku lat impreza pt. „Polskie Wesele” ciesząca się ogromnym zainteresowaniem. Odbywa się ona w Klubie Studenckim Kazik przy ul. Nadbystrzyckiej 40A. Przed każdą imprezą organizowany jest casting na Parę Młodą (w Sukni Ślubnej i Garniturze), jest tradycyjne powitanie „Młodych”, organizowany jest wiejski stół, szampan i tort oraz oczepiny. Wszystko to upamiętnia fotograf i kamerzysta. Zabawa trwa do białego rana w rytmie największych hitów weselnych. Obowiązuje również weselny dress code. Impreza organizowana jest średnio co miesiąc, dwa, z wyłączeniem Świąt oraz wakacji. Naprawdę warto udać się na tę imprezę!