- Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości to obszar działań Unii Europejskiej funkcjonujący od 1997 r. (Traktat z Amsterdamu) i obejmujący m.in. prawo i politykę migracyjną oraz azylową
- Warto pamiętać, że w 1985 r. powołana została przez państwa członkowskie UE tzw. Strefa Schengen, zakładająca swobodny przepływ osób. Na przestrzeni kolejnych lat przyjmowane były kolejne akty prawne dotyczące funkcjonowania strefy, jednak, co ciekawe, nie należały one do porządku prawa europejskiego
- Cały dorobek Schengen włączony został do prawa Unii dopiero na mocy Traktatu z Amsterdamu, a więc praktycznie od 1999 r. (wtedy zaczęły obowiązywać przepisy traktatowe)
- Co ciekawe, członkostwo w Unii Europejskiej nie oznacza automatycznie członkostwa w strefie Schengen – państwo kandydujące do strefy musi spełnić określone wymogi, co jest warunkiem poszerzenia strefy. I tak Polska przystąpiła do UE w 2004 r., ale do strefy Schengen dopiero w 2007 r.
- Polityka migracyjna Unii jest tworzona w oparciu o akty prawa wtórnego, czyli dyrektywy i rozporządzenia. Warto pamiętać, że rozporządzenia nie wymagają transpozycji, co oznacza, że obowiązują od momentu ich publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i nie znajdziemy ich w polskim Dzienniku Ustaw. Są jednak stosowane bezpośrednio przez polskie organy administracji – tak jest np. z rozporządzeniem Kodeks Graniczny Schengen
- Z kolej dyrektywy wymagają transpozycji do krajowego porządku prawnego i najczęściej następuje to w formie przyjęcia przez Parlament nowych przepisów ustawowych. I tak np. cały tzw. pakiet azylowy (dyrektywy regulujące udzielanie ochrony międzynarodowej) jest implementowany poprzez przepisy ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP oraz przepisy ustawy o cudzoziemcach
- Obecnie, w związku z trwającym kryzysem migracyjnym, podstawą realizacji polityki migracyjnej przez Unię jest tzw. Europejska Agenda Migracyjna – dokument przyjęty przez Komisję Europejską 13 maja 2015 r. W poprzednich latach kierunki polityki migracyjnej UE były wyznaczane przez tzw. Programy Wieloletnie przyjmowane przez Radę Europejska: były to Program z Tampere, Program Haski i Program Sztokholmski.
- Należy też dodać, że organami administracji UE w obrębie migracji i azylu są tzw. europejskie agencje migracyjne – EASO z siedzibą na Malcie (Valetta) i Europejska Straż Przybrzeżna i Graniczna (FRONTEX) z siedzibą w Polsce (Warszawa)
Przystępnie podane informacje na temat działań Unii w obszarze migracji znajdziecie tutaj.